Ο Διάφανος

Άνθρωποι χαρούμενοι. Άνθρωπο σκυθρωποί. Άνθρωποι που βιάζονται. Άνθρωποι που δε βιάζονται γιατί έχουν προλάβει ήδη κι άλλοι που δε βιάζονται γιατί δεν έχουν τίποτα να προλάβουν. Άνθρωποι που διαβάζουν, που ακούνε μουσική, που μαλώνουν, που μιλάνε, που ανησυχούν, που βαριούνται, που κοιμούνται, που φωνάζουν, που γελάνε. Ο καθένας τους τόσο διαφορετικός και όλοι μαζί τόσο ίδιοι. Και κάπου εκεί κι εσύ. Άλλος ένας ξεχωριστός αλλά και όμοιος.

Αυτό είναι το παράδοξο των Μέσων Υποχρεωτικής Κοινωνικοποίησης, όπως μου αρέσει να τα αποκαλώ. Θα σου είναι πιο γνωστά σαν Μέσα Μαζικής Μεταφοράς.
Κινούμαστε μαζικά, μαζί αλλά χώρια. Είναι ο χώρος όπου οι κανόνες της Φύσης βρίσκουν την απόλυτη επιβεβαίωση, παρά την προσπάθεια του ανθρώπου να ξεχωρίσει από τα ζώα.

 Η βεβιασμένη «αγελοποίηση» είναι κάτι που μέσα στη φύση δε θα ήταν εφικτό. Για να ενταχθεί ένα ζώο σε μια αγέλη πρέπει να πληροί ορισμένες προϋποθέσεις, ώστε σταδιακά να γίνει αποδεκτό. Αν κλείσουμε σ’ ένα χώρο δυο ζώα που δεν έχουν συναντηθεί ποτέ ξανά μεταξύ τους ή που θα τσακωθούν ή που θα κάθονται όσο πιο μακριά το ένα από το άλλο γεμάτα στρες και καχυποψία.

Ας το μεταφέρουμε λοιπόν αυτό στο σύγχρονο αστικό περιβάλλον.
Είσαι ,ας πούμε, στο τρένο. Δίπλα σου κάθεται μια κυρία, απέναντι από αυτήν ένας παππούς και δίπλα του, και συνεπώς απέναντί σου, μια μητέρα με το παιδί της. Σε όλη τη διάρκεια της διαδρομής προσπαθείς να μην ανταλλάξεις ματιές με τους τριγύρω. Αν το κάνεις τυχαία, νιώθεις αμηχανία. Γυρνάς το κεφάλι και κοιτάς το παράθυρο. Η διπλανή σου νιώθει το βλέμμα σου κι ενώ ξέρει ότι κοιτάς έξω, μια δύναμη τη σπρώχνει να ρίξει μια γρήγορη ματιά προς τα εσένα για να βεβαιωθεί. Με το που γυρνάει γυρνάς κι εσύ. Αμηχανία. Κοιτάτε και οι δυο προς το παράθυρο. Διαπιστώνεις πως η απέναντι σε επεξεργάζεται από την αντανάκλασή σου στο τζάμι. Συναντιούνται οι αντανακλάσεις σας. Αμηχανία. Το παιδάκι στον κόσμο του σε κοιτάει ευθαρσώς κατάματα και σου χαμογελάει. Του χαμογελάς κι εσύ. Σου σκάει μια χαριτωμένη κλωτσιά στο γόνατο. Ήδη απέκτησες έναν φίλο!
Η μάνα του σου ζητάει συγγνώμη.. μπορεί και να  μην το κάνει. Της λες «δεν πειράζει».. μπορεί και όχι. Πλέον δεν είστε τόσο ξένοι μεταξύ σας.

Η καχυποψία, η αμηχανία είναι δεδομένα λοιπόν ανάμεσα σε οντότητες που συναντιούνται πρώτη φορά. Τα ζώα αποφεύγουν να κοιτιούνται μεταξύ τους στα μάτια,  καθώς αυτό συνήθως οδηγεί σε καβγά. Έτσι κι εσύ δεν κοιτάς, όχι απλά επειδή θα θεωρηθείς «φρικιό»  αλλά επειδή στο υπαγορεύει η ίδια η φύση. Μετά ακολουθεί η φυσική περιέργεια. Τα ζώα διαθέτουν άλλα μέσα. Εσύ διαθέτεις ευφυΐα. Ρίχνεις διερευνητικές κρυφές ματιές στους γύρω ή κοιτάς απ’ την αντανάκλαση στο τζάμι –οι μεγαλύτερες αλήθειες αποκαλύπτονται στις αντανακλάσεις. Τέλος οι μικρότεροι που ακόμα δεν έχουν αναπτύξει ορισμένους κανόνες συμπεριφοράς, είναι πιο ριψοκίνδυνοι και σε κοιτάνε κατάματα ή σε αγγίζουν για να ικανοποιήσουν την περιέργειά τους.
Ακόμα κι αγενείς πράξεις, όπως το να σου κλείνουν το παράθυρο ΧΩΡΙΣ να σε ρωτάνε –προσωρινός εκνευρισμός της συντάκτριας-, προκύπτουν από το πρωτόγονο «εισβάλω στο χώρο σου γιατί είναι πιο δύσκολο από το να επικοινωνήσω μαζί σου». Φυσικά τόσο στα ζώα όσο και στους ανθρώπους αυτό καταλήγει σε ξεμάλλιασμα. Η φύση εγκρίνει. Go for it.

Μερικοί όμως εξ’ αυτών που συναντάμε, προσπαθούν να γίνουν αόρατοι. Δε ξέρω τι τους κάνει να πιστεύουν ότι θα τα καταφέρουν. Δε μιλάω γι’ αυτούς που ανέφερα παραπάνω. Για την ακρίβεια ανήκουν σε αυτούς, όπως και όλοι μας, με τη διαφορά πως  προσποιούνται την ανυπαρξία τους. Είναι αυτοί που ό,τι κι αν γίνεται γύρω τους, δείχνουν αδιάφοροι. Δε θα γυρίσουν το κεφάλι, ούτε καν το βλέμμα, ακόμα κι αν πέσει άνθρωπος δίπλα τους. Είναι ικανοί να περάσουν κι από πάνω του, όχι επειδή δε τους αφορά αλλά επειδή δε θέλουν να τους αφορά. Ίσως δεν έχουν χρόνο, συναίσθημα, χώρο ΚΑΙ γι’ αυτό στη ζωή τους. Δε ξέρω πώς να το ερμηνεύσω. Μάλλον ούτε κι αυτοί ξέρουν.
Πίσω από αυτό  που εκφράζεται ως αδιαφορία, μπορεί να κρύβονται δεκάδες διαφορετικά συναισθήματα και αίτια. Κάποιος που δείχνει αδιάφορος, μπορεί να είναι ο κοινός «σκατόψυχος παρτάκιας», αλλά μπορεί να είναι κι ο υπερευαίσθητος με δυσκολία στο να εκφράσει συναισθήματα. Οπότε λοιπόν δεν έχει νόημα να τους κρίνω.

Θα πω απλά πως το να είσαι αόρατος βολεύει, αλλά αόρατος δε γίνεσαι ποτέ. Αντ’ αυτού γίνεσαι διάφανος. Όλοι βλέπουν το περίγραμμά σου, όλοι μπορούν να σε παρατηρήσουν μιας κι αντιλαμβάνονται την ύπαρξή σου και δυστυχώς όλοι μπορούν να δουν το κενό μέσα σου. Δε μπορείς να προσποιείσαι τον αόρατο κι ας είσαι γεμάτος με κενό.
Είναι κάτι που φαίνεται. Το κενό είναι κάτι σαν μαύρη τρύπα. Απορροφά κι επηρεάζει οτιδήποτε βρίσκεται γύρω του και τρώει σιγά σιγά αυτόν που το κουβαλάει. Κι αν υπάρχει πιο δυστυχισμένος άνθρωπος από αυτόν, σίγουρα είναι αυτός που αναγνωρίζει το κενό στους άλλους αλλά όχι στον εαυτό του.
Την επόμενη φορά λοιπόν που θα βρεθείς σε τρένο, λεωφορείο κ.λπ. άκου αυτό το παρακάτω και κοίτα γύρω σου. Σίγουρα θα δεις κάποιον που μοιάζει να τραγουδάει αυτούς τους στίχους, προσπαθώντας να διατηρήσει τη «διαφάνειά» του διαυγή κι ανέπαφη από τα χνώτα, τις ομιλίες, τα γέλια και τα σκουντήγματα των διπλανών του.
Αν πάλι ο διάφανος είσαι εσύ, να ξέρεις. Σε βλέπουν!